Περί δομής των ειδήσεων

Μου έκανε εντύπωση δημοσίευμα της εφημερίδας Φιλελεύθερος με τις απολαβές του Υπουργού Οικονομικών οι οποίες ανέρχονται σε 4366 ευρώ και κάτι, «καθαρά» που λέμε στην Κύπρο. Το δημοσίευμα ήταν ουσιαστικά η απάντηση του Υπουργού σε δημοσίευμα της εφημερίδας Πολίτης όπου κατηγορούσε έμμεσα την κυβέρνηση για τη μη αποκοπή επιδομάτων και ωφελημάτων από κρατικούς αξιωματούχους τη στιγμή που η βουλή ετοιμάζεται να ψηφίσει τον πιο «σφικτό» προϋπολογισμό στην ιστορία της κυπριακής δημοκρατίας. Η τοποθέτηση του Πολίτη αν και γεννά ερωτηματικά εφόσον τηρεί μια «θετική» στάση έναντι στον Αναστασιάδη (θυμίζουμε ότι δημοσιογράφος της εφημερίδας εργοδοτείται πλέον στο προεδρικό στην επικοινωνιακή ομάδα του προέδρου), εντούτοις θέτει ενώπιον της κοινής γνώμης καίρια ερωτήματα/απορίες σε σχέση με ενδεχόμενες «ανώδυνες» περικοπές που μπορούσαν να γίνουν, παρά τις αποκοπές στους μισθούς και συντάξεις αλλά και στο πετσοκόψιμο των κονδυλίων των Υπουργείων και των ημικρατικών οργανισμών. Ο Φιλελεύθερος από την άλλη παρουσιάζοντας τις καθαρές απολαβές του Υπουργού «κινείται» θετικά έναντι του κρατικού προϋπολογισμού με αναφορά στην είδηση για τις αμοιβές των Υπουργών, οι οποίες όπως αναφέρεται στο άρθρο, με δηλώσεις του ίδιου του Υπουργού, είναι κατά 40% μειωμένες. Στην αντίπερα όχθη ο Πολίτης απαντώντας στο δημοσίευμα του Φιλελευθέρου και στον ίδιο τον Υπουργό υποστηρίζει ότι η αναφορά του Υπουργού αφορά μόνο τις απολαβές των Υπουργών χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οποιαδήποτε επιδόματα.

Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι το πώς «δομείται» μια πανομοιότυπη είδηση αναλόγως του τι θέλει να προβάλει το μέσο που τη μεταδίδει. Ο μεν Φιλελεύθερος ο οποίος έμμεσα θέλει να δείξει μια εικόνα θετική προς τις απόλαβες των Υπουργών βάζει τις καθαρές απολαβές σαν τίτλο στην είδηση τοποθετώντας το ποσό των ετήσιων απολαβών(καθαρών) του Υπουργού γύρω στις 50000. Ο Πολίτης από την άλλη οποίος επικρίνει μισθούς και ωφελήματα Υπουργών βάζει τις μικτές απολαβές των Υπουργών μαζί με τα σύνολα των ποσών για επιδόματα, ανεβάζοντας το ποσό (συνολικά) πάνω από 80000. Ποια εικόνα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα;;

Και οι δύο! Οι καθαρές απολαβές του Υπουργού μετά από ένα ολίγο τι συγχυστική αναλυτική αναφορά (για όσους δεν έχουν ιδέα από τις καταστάσεις μισθοδοσίας της κυβέρνησης) είναι το ποσό που αναφέρει ο Φιλελεύθερος στην είδηση του. Άρα ο Φιλελεύθερος λέει αλήθεια. Ο Πολίτης από την άλλη τοποθετεί τις μεικτές αποδοχές των Υπουργών μαζί με τα επιδόματα παραστάσεων κλπ, το σύνολο των οποίων ξεπερνά τις 80000. Άρα και ο Πολίτης λέει αλήθεια! Εδώ διαφαίνεται πως η δομή της είδησης μπορεί να στείλει διαφορετικά μηνύματα στη κοινή γνώμη. Ο μεν Φιλελεύθερος παρουσιάζοντας ένα ποσό της τάξης του 4366 ευρώ μηνιαίων αποδοχών δείχνει ένα ποσό που δεν φαίνεται υπέρογκο και υπερβολικό (για μισθό Υπουργού), ενώ, υπογραμμίζει τις αποκοπές που υφίσταται ο Υπουργός Οικονομικών. Από την άλλη ο Πολίτης λαμβάνοντας υπόψη μόνο τις μεικτές απολαβές «ανεβάζει» τις ίδιες αποδοχές σε ένα υπέρογκο για τα οικονομικά δεδομένα ποσό, με αρνητική διάθεση στην προβολή του προϋπολογισμού για το 2014.

Αυτό θυμίζει και αυτό που είπε ο Τσόμσκι ότι η προπαγάνδα κρύβει πάντα και την αλήθεια μέσα της . Και τα δύο πιο πάνω δημοσιεύματα έχουν την αλήθεια μέσα τους αλλά ο τίτλος, η δομή με την οποία μεταφέρεται η είδηση στον αναγνώστη και η ιεράρχηση (αρχή μέση τέλος του άρθρου) παίζουν καθοριστικό ρόλο πως εκλαμβάνεται ένα γεγονός από το κοινό. Παρόλο που ο Φιλελεύθερος μέσα στο άρθρο δείχνει τις μικτές απολαβές του Υπουργού που ανέρχονται σε 8000 και πλέον, εντούτοις , έχει τίτλο τις 4366. Αντίθετα, ο Πολίτης ενώ «παραδέχεται» τις καθαρές απολαβές του Υπουργού στο άρθρο του έχει τίτλο τα «ιερά επιδόματα των αξιωματούχων».

Αυτό είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα (δεν ξέρω πως μου κόλλησε αυτό από τα τόσα που υπάρχουν..!)  της προπαγάνδας των κυπριακών ΜΜΕ που καταδεικνύουν πως η δομή των ειδήσεων μπορεί να «χειραγωγήσει» το μήνυμα που θέλει να περάσει το μέσο στη κοινή γνώμη. Άλλο κλασσικό παράδειγμα των προηγούμενων ετών ήταν τα επιδόματα αλλοδαπών, όταν αρκετά κυπριακά μέσα έδειχναν μια επιταγή (την ίδια επιταγή!) με αναδρομικά ποσά έξι μηνών ως τα ποσά που λαμβάνουν όλοι οι αιτητές πολιτικού ασύλου. Βέβαια απέκρυβαν το γεγονός ότι ήταν μια επιταγή με καθυστερημένα επιδόματα έξι μηνών, ενώ, άφηναν να νοηθεί ότι επρόκειτο για μηνιαίες απολαβές αιτητή πολιτικού ασύλου χωρίς να αναφέρουν τις αναδρομικές πληρωμές που συμπεριλαμβάνονταν στο ύψος του ποσού της επιταγής.

Άλλο ένα παράδειγμα «αποπλάνησης» του τίτλου ενός άρθρου είναι και άρθρο της 24h με θέμα τα επιδόματα για τους μετανάστες και την αλλαγή πολιτικής που ψήφισε πρόσφατα η βουλή, δηλ. της παραχώρησης μειωμένων επιδομάτων και κουπονιών για τις βασικές ανάγκες τους. Στο τίτλο αναφέρεται ότι δεν αρέσει στους μετανάστες αυτή η νέα πρακτική αλλά το γεγονός ότι δεν τους αρέσει δεν το βρίσκεις στο άρθρο!! Ρώτησα μέσω facebook στα σχόλια τον αρθρογράφο που ακριβώς είναι το σημείο στο άρθρο που επιβεβαιώνει το τίτλο αλλά δεν πήρα απάντηση…μάλλον δεν ξέρω να διαβάζω!!